عوامل اجتماعی بالا رفتن سن ازدواج جوانان / چرا جوانان اینقدر دیر ازدواج می کنند ؟

  ازدواج و تأخیر آن امری اجتماعی است. شکل­گیری و تغییرپذیری آن در نزد افراد، در فرایند تعامل خود باجامعه و تحت­تأثیر سطوح مختلف­کلان، میانی و خرد بوده است.

پدیده ازدواج و تشکیل خانواده از جمله رخدادهای مهم و اساسی حیات بشری و مورد نیاز فوق­العاده جامعه انسانی درطول تاریخ بوده است.

از این رو علاوه بر ادیان و مذاهب، مورد توجه علومی چون تاریخ، جامعه­شناسی، مردم­شناسی، حقوق، اقتصاد، روان­شناسی، تعلیم و تربیت، فلسفه، زیست­شناسی و … قرار گرفته است.

بررسی سیر تحولات جوامع نشان داده است­که ازدواج و خانواده به عنوان نهادهای اجتماعی، در جریان تغییرات جهانی، دچار دگرگونی شده و ساختی نوین پیدا کرده­اند؛ به طوری که ما با چهار خصوصیت عمده در زمینه ازدواج در جامعه ایرانی مواجه بوده­ایم: عمومیت ازدواج، پیش­رسی ازدواج، ازدواج با خویشاوندان و ازدواج چندزنی اما با گذشت زمان و ایجاد تحول ساختاری در جامعه و ایجاد دگرگونی­های اساسی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دوران مدرنیته، باز شاهد آن هستیم­ که این الگوها دستخوش تغییر شده است.

سن ازدواج

یکی از مواردی که در این راستا دچار دگرگونی فراوانی شده، سن ازدواج می­باشد که در تشکیل خانواده­ها نیز حایز اهمیت بسیار است.

      آن­چه امروزه درمیان جوانان به صورت یک چالش اصلی جامعه ایرانی در آمده، افزایش سن ازدواج آنان است: جوانانی­که ازدواج نمی‌کنند، جوانانی­که فرصت ازدواج نمی­یابند، جوانانی­که به خاطر سنت‌های غلط اجتماعی مجبور به خانه­نشینی هستند و هم­چنین جوانانی که دوست دارند مدت­های زیادی از عمر خود را مجرد باشند.

این مسایل وعواملی دیگر، دست به دست هم داده و پدیده سن ازدواج را به صورت یک مسئله درآورده است. زمان ازدواج و تشکیل خانواده از عوامل مختلفی تأثیر می پذیرد.

توسعه و نوسازی در دنیای جدید با تغییر سریع و قابل توجه شرایط اقتصادی و اجتماعی افراد، تغییر در زمان ازدواج و تأخیر آن به زمان­های دورتر را موجب شده است.

فروپاشی نظام­های خانوادگی گسترده، جایگزینی اقتصاد تجاری و صنعتی به جای اقتصاد کشاورزی سنتی، پیچیده­تر شدن تقسیم کار اجتماعی، گسترش تحصیلات همگانی و مشارکت بیشتر زنان در فعالیت­های اقتصادی و اجتماعی خارج از خانه، عواملی هستندکه درتأخیر ازدواج نقش دارن.

دنیای جدید باعث بالا رفتن سطح آگاهی­های اجتماعی، سواد عمومی و تحصیلات شده و به موازات آن، سطح توقعات و انتظارات زنان و مردان به مراتب بیشتر از گذشته شده است.

  ازسوی دیگر، یکی از مباحث بسیار مهم درمقولۀ تغییرات اجتماعی، بحث مدرنیته است که به عنوان یک پدیده، دارای اثرات غیر قابل انکاری بر رخساره‌های زندگی اجتماعی انسان، ازجمله خانواده و ازدواج می‌باشد.

کاهش تعداد ازدواج‌ها و افزایش سن ازدواج ازاین گونه موارد هستند. ویلیام گود براساس تئوری مدرنیزاسیون، دگرگونی­های به وجود­آمده درخانواده را نتیجه اجتناب­ناپذیر دگرگونی­های ساختاری(جامعه) و دگرگونی­های ایدئولوژیکی می­داند.

به عقیده وی، زمانی که دگرگونی­های ساختاری در سطح کلان (دگرگونی­هایی مانند صنعتی شدن، شهرنشینی و …) و به دنبال آن، دگرگونی­های ایدئولوژیک رخ می­دهد، سازمان­های سطوح خرد (خانواده) نیز اجباراً باید خود را با این دگرگونی­های سطح کلان انطباق دهند.

مدرنیزاسیون در سطح فردی و اجتماعی بر پدیده ازدواج تأثیر می­گذارد. از بین مهم­ترین شاخص­های مدرنیزاسیون می­توان به گسترش فرصت­های تحصیلی، تغییرات وسیع در نیروی کار و فعالیت­های شغلی، اشتغال زنان، بالا رفتن سطح انتظارات و شهر نشینی اشاره کرد.

افرادی که در مناطق شهری زندگی می­کنند، به دلیل شیوه­های زندگی متفاوت و نیز کنترل اجتماعی ضعیف­تر نسبت به مناطق روستایی، ازدواجشان با تأخیر صورت می­گیرد.